Key Success Factor of Digital Music Episode 1

ทำอย่างไรให้คน (ไทย) หันมา ดาวน์โหลด (Download) เพลงอย่างถูกกฎหมาย

สวัสดีครับเพื่อนๆ สบายดีกันรึเปล่าครับ หวังว่าคงสบายดีกันทั่วหน้า หลังจากที่เขียน Blog เกี่ยวกับเรื่อง Is it the end of physical product (CD/VCD)?? หรือ จริงหรือที่ตลาดของ CD/VCD (physical product) ถึงกาลอวสาน ก็เริ่มมีคนแวะเข้ามาแสดงความคิดเห็น (comment) กัน ผมดีใจมากครับ ขอบคุณหลายๆครับ แต่ในเวลาเดียวกันมันก็กดดันผมอยู่ระดับหนึ่ง เนื่องจากเนื้อหาที่ผมเขียนไว้นั้นมันออกไปทางวิชาการ(เล็กน้อย) ทำให้ผมต้องเริ่มมาคิดว่าอาทิตย์นี้จะเขียนอะไรดี ผมมาสะดุดที่ความคิดเห็นของคุณ Shisuka หรือ ... (น้องเขาไม่อยากเปิดเผยตัว) เขาเขียนขึ้นมาประโยคหนึ่งที่ว่า “แล้วแบบนี้จะมี CD เพลงวางขายทำไมในเมื่อเขาทำ MP 3 แบบถูกลิขสิทธิ์ออกมาให้โหลด” อันที่จริงผมก็ตอบความคิดเห็นข้อนี้กลับไปเรียบร้อยแล้ว เลยมานึกถึงว่า เอ... ทำไมคน (ไทย) ถึงไม่ยอมมาดาวน์โหลดเพลง (อย่างถูกกฎหมาย) หว่า... ก็เลยเป็นที่มาของหัวข้อในอาทิตย์นี้ เรามาเริ่มกันเลยดีกว่านะครับ

หลังจากที่ iTunes จากค่าย Apple กวาดรายได้อย่างล้นหลามในธุรกิจเพลงดิจิตอล (Digital Music) ทำให้ผู้ให้บริการทางเว็บไซต์รายใหญ่ๆ ต่างตาร้อนกันเป็นแถวๆ จนต้องกระโดดเข้ามาร่วมวงขอเค้กชิ้นนี้ด้วย ซึ่งไม่เว้นแม้แต่ Amazon.com ยักษ์ใหญ่แห่งวงการ e-commerce เอาหล่ะครับเรามาดูตัวเลขกันเล็กน้อยนะครับ

ที่มา: นิตยสาร e.commerce ฉบับ June 2007 Vol.102
ที่มาของที่มา: Strategy Analytics รวบรวมโดย Digitimes เมษายน 2007

เห็นตัวเลขแล้วเป็นยังไงกันบ้างครับ ตัวเลขที่เติบโตแบบก้าวกระโดด เล่นเอาบริษัทเพลงใหญ่ๆ (เจ้าของ content) ในเมืองไทยตาลุกกันเป็นแถวๆ ไม่ว่าจะเป็น RS หรือ GMM ที่ได้ส่ง Mixiclub.com กับ iKeyclub.com ออกมาแย่งชิงเค้กก้อนนี้ และไม่ใช่แค่บริษัทที่เป็นเจ้าของ content เท่านั้นที่เข้ามาแย่งชิงเค้กก้อนนี้ ยังมีบริษัทอื่นๆอีก เช่น ทรู ที่ส่ง True Music ไม่เว้นแม้แต่เว็บพอทัลรายใหญ่ที่สุดในประเทศไทยอย่าง Sanook.com ก็ขอมีส่วนร่วมด้วยเช่นกัน แต่คำถามคือในประเทศไทยเค้กก้อนนี้มันใหญ่พอรึเปล่า มันสามารถสร้างเม็ดเงินให้แก่บริษัทเป็นกอบเป็นกำหรือไม่ โดยส่วนตัวนั้นผมคิดว่ายังไม่ถึงจุดนั้นครับ ทำไมถึงเป็นอย่างนั้น เรามาช่วยกันคิดดีกว่านะครับว่าปัจจัยใดบ้างที่ทำให้คนหันมาดาวน์โหลดเพลงอย่างถูกกฎหมาย

ผมขอเริ่มด้วยปัจจัยทางด้านข้อจำกัดเรื่องความเร็วของเน็ตเวิร์ก (Network) เพื่อนๆก็คงรู้อยู่แล้วว่าเพลงๆหนึ่งมีขนาดไฟล์ (File) ใหญ่ขนาดไหน ต่อเพลงจะอยู่ประมาณ 3 -4 Mb การโหลดที่เชื่องช้านี้ แน่นอนมันทำให้คนเราหนีไปหาทางอื่นที่เร็วกว่าง่ายกว่า เพื่อนๆอย่าไปคิดว่ามันจะเหมือนนิทานเรื่องกระต่ายกับเต่านะครับ ที่ว่าช้าๆแต่มีความมั่นคง สำหรับอินเตอร์เน็ตนั้นมันตรงกันข้ามครับยิ่งช้าเท่าไหร่โอกาสจะโหลดไม่สำเร็จก็มีอยู่สูงเท่านั้น ผมเชื่อว่าเพื่อนๆหลายคนคงรู้ถึงความเร็วของอินเตอร์เน็ต (Internet) บ้านเราเป็นอย่างดี ผมว่าโฆษณาของทรู (True) ทำไว้ได้ชัดนะครับ ที่เปรียบความเร็วของอินเตอร์เป็นเหมือนปลาทองว่ายน้ำ คือมันช้าจริงๆครับ เพื่อนๆทราบมั้ยครับว่าตัวเลขของคนใช้อินเตอร์เน็ตในประเทศไทยมีอยู่เท่าไหร่ มีอยู่ถึง 6.6 – 6.7 ล้านคน ประมาณ 10% ของประชากรทั้งประเทศ แต่ตัวเลขของคนที่ใช้อินเตอร์เน็ตบรอดแบนด์ (Broadband) หรือ ไฮสปีดอินเตอร์เน็ต (High speed internet) กลับมีอยู่เพียงประมาณ 600,000 – 700,000 คนเท่านั้น แต่ถึงอย่างไรคาดว่าสิ้นปีนี้ตลาดบรอดแบนด์จะเพิ่มเป็น 1 ล้านครอบครัว หรือราว 4 ล้านคน (ข้อมูลจากหนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ ฉบับพิเศษ : Digital Life section อังคารที่ 29 พฤษภาคม) ซึ่งถือว่าเป็นข่าวดีครับ ความเร็วของไฮสปีดอินเตอร์เน็ตในเมืองไทยจะเริ่มตั้งแต่ 256 kbps ไปจนถึง 1 Mbps ซึ่งถือว่าเร็วใช้ได้อยู่ แต่สำหรับบางบ้าน(ที่รู้มากหน่อย) ก็มีการต่อเป็นระบบ LAN เพื่อแชร์อินเตอร์กับคอมเครื่องอื่นๆภายในบ้าน ทำให้ความเร็วจะถูกแชร์ไปตามจำนวนเครื่อง โดยส่วนตัวผมๆมองว่าปัญหานี้มันจะลดน้อยลง(อย่างรวดเร็ว)ไปเองตามการพัฒนาของเทคโนโลยี ยิ่งทรูเองซึ่งเป็นหนึ่งในบริษัทฯที่ให้บริการอินเตอร์เน็ตบรอดแบนด์ได้ร่วมแชร์เค้กชิ้นนี้ด้วยแล้ว เขาคงไม่ปล่อยให้ลูกค้าของเขาต้องใช้เวลาในการดาวน์โหลดที่แสนยาวนานเป็นแน่

ปัจจัยถัดมาที่ผมไม่พูดถึงไม่ได้ก็คือ เทคโนโลยีที่ป้องกันการละเมิดทางด้านลิขสิทธิ์ หรือ ที่เรียกกันว่า DRM (Digital Rights Management) ปัจจัยนี้เป็นปัจจัยที่ถกเถียงกันอย่างกว้างขวาง ไม่ว่าจะเป็นตลาด International หรือ จะเป็นตลาดภายในประเทศ เนื่องมาจากที่เทคโนโลยี DRM นี้ เป็นเทคโนโลยีที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อให้ความยุติธรรมกับฝ่ายผู้ผลิตผลงาน (Content owner) ไม่ให้เกิดการทำซ้ำและเกิดการละเมิดลิขสิทธิ์ แต่ในทางกลับกัน สำหรับผู้บริโภคนั้น DRM ถือได้ว่าเป็นเทคโนโลยีของการเห็นแก่ตัว (แอบเอาความรู้สึกตัวเองมาผสมนิดหน่อยครับ) คำถามของผมคือ DRM เป็นเทคโนโลยีเพื่อช่วยธุรกิจเพลงจริงเหรอ หรือเป็นเทคโนโลยีที่ฆ่าธุรกิจเพลงกันแน่ พอพูดถึงเรื่องนี้ก็หลีกหนีไม่ได้ที่จะต้องยก Apple ขึ้นมาเป็นตัวอย่างอีกครั้ง Apple เป็นหนึ่งในผู้ริเริ่มให้มีการให้บริการดาวน์โหลดโดยไม่มีการป้องกันทางด้านลิขสิทธิ์ หรือ DRM (อีกบริษัทหนึ่งคือ Amazon.com) โดยได้รับความร่วมมือจากค่ายใหญ่จากฝั่งเกาะอังกฤษ EMI ซึ่งมีศิลปินดังๆ อย่างเช่น Coldplay, Norah Jones และ Joss Stone เป็นต้น ซึ่งตอนนี้บริษัทยักษ์ใหญ่อย่างไมโครซอฟท์ก็เริ่มจะเิดินตาม Apple ที่จะไม่ใช้ DRM ในร้าน Zune Connect เอาหล่ะ เรากลับมาที่ประเทศไทยกันดีกว่าครับ สำหรับฝั่งไทยเองนั้นผู้ให้บริการดาวน์โหลดส่วนใหญ่ก็ยังคงใช้เทคโนโลยี DRM ยกเว้นค่ายยักใหญ่ฝั่งลาดพร้าวที่อาจหาญขายเพลงดิจิตอลโดยปราศจาก DRM ซึ่งผมต้องขอสารภาพตามตรงว่าผมไม่รู้หรอกว่ามีหรือไม่มี DRM จะขายได้มากกว่ากันเพราะมันยังมีปัจจัยอื่นๆที่เข้ามาเกี่ยวข้อง เอาเป็นว่าต่อจากนี้ผมจะขอพูด (เขียน) ในมุมมองของผมนะครับ และเช่นเคยครับ ยินดีที่จะรับฟังความคิดเห็นของเพื่อนๆ ไม่ว่าจะเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยเรามาแชร์ความคิดเห็นกันนะครับ สำหรับผมนั้น DRM เป็นเหมือนเทคโนโลยีที่สร้างขึ้นมาเพื่อสนับสนุนให้คนไปซื้อแผ่นผีครับ ถามว่าทำไมผมถึงพูดอย่างนั้น แน่นอนเพื่อนๆลองคิดซิว่า ถ้าเราดาวน์โหลดเพลงมาฟังใน PC แล้วเกิดอยากนำเพลงออกไปฟังข้างนอก ไม่ว่าจะ burn ลงแผ่น CD หรือจะเอาลงในเครื่องเล่น MP3 แต่เจ้าตัว DRM เนี่ยมันคอยขัดขวางเราอยู่ ทำยังไงหล่ััะครับทีนี้ ส่วนตัวผมๆมีทางเลือกอยู่ 2 ทางครับ คือ ผมก็อาจจะหันไปซื้อเป็น CD มาแทน เพราะเมื่อเราได้ CD มา เราสามารถ convert ให้มาเป็นไฟล์ MP3 ได้ แต่สำหรับบางค่ายหรือบางอัลบั้มที่แม้แต่แผ่น CD ก็มีการป้องกัน เพื่อนๆจะทำยังไงครับ สำหรับผมแน่นอนวิ่งไปหาแผ่นผีมาดีกว่าครับ เพราะสามารถเอาไปใช้กับเครื่องเล่นอะไรก็ได้ ดังที่ คุณ ต่อบุญ พ่วงมหา ประธานกรรมการบริหาร บริษัท สนุก ออนไลน์ จำกัด ได้กล่าวไว้ว่า การใช้ DRM ทำให้เกิดปัญหาในการให้บริการแก่ผู้ใช้ เพราะเมื่อผู้ใช้ดาวน์โหลดเพลงลง PC แล้วต้องการโหลดใส่เครื่องเล่น MP3 จะไม่สามารถทำได้ ทำให้ผู้ใช้ไม่อยากใช้บริการเพลงดิจิตอล เพราะเสียเงินทั้งที แต่กลับใช้ประโยชน์ไม่คุ้มค่า และไม่สามารถตอบสนองความต้องการทั้งหมดได้ (ข้อมูลจาก นิตยสาร e.commerce ฉบับ June 2007 Vol.102) สำหรับปัจจัยทางด้าน DRM นั้นผมขอสรุปในมุมมองส่วนตัวนะครับ ผมมองว่ามันคือเทคโนโลยีป้องกันที่กลับมาทำร้ายตัวเอง และเป็นการส่งเสริมธุรกิจเถื่อน

ผมว่าอาทิตย์นี้เรามาพักที่สองปัจจัยนี้ก่อนดีกว่าครับเดี๋ยวมันจะยาวไปมากกว่านี้ แล้วมาอ่านตอนที่ 2 กันอาทิตย์หน้านะครับ ขอบคุณครับ